Có nhiều cách phân loại dải quang phổ bức xạ điện từ, tùy thuộc vào chuyên ngành nghiên cứu. Bài viết này giới thiệu cách phân loại theo ISO 21348: “Definitions of Solar Irradiance Spectral Categories”
VÙNG ÁNH SÁNG NHÌN THẤY ĐƯỢC (VÙNG KHẢ KIẾN)
Vùng khả kiến có bước sóng ánh sáng từ 380 đến 760nm. Đây được cho là vùng ánh sáng con người có thể nhìn thấy được. Vùng khả kiến được chia thành các vùng nhỏ, đặc trưng bởi màu sắc ánh sáng:
MÀU SẮC | BƯỚC SÓNG (nm) |
Tím (purple) | 360 – 450 nm |
Xanh lam (blue) | 450 – 500 nm |
Xanh lục (green) | 500 – 570 nm |
Vàng (yellow) | 570 – 591 nm |
Cam (orange) | 591 – 610 nm |
Đỏ (red) | 610 – 760 nm |
Vùng ánh sáng khả kiến có bước sóng từ 360nm đến 760nm
VÙNG HỒNG NGOẠI (IR)
Vùng hồng ngoại rất cần thiết cho cây trồng phát triển bình thường. Bức xạ hồng ngoại cũng được sử dụng phổ biến trong các đồ dân dụng, như tín hiệu điều khiển từ xa cho TV, hay đèn nhìn ban đêm cho camera an ninh. Vùng hồng ngoại có bước sóng từ 760nm đến 1mm (1 triệu nm). Trong ứng dụng đèn trồng cây, chỉ có vùng đỏ xa được sử dụng (730-760nm).
Ánh sáng hồng ngoại có nhiều ứng dụng trong đời sống, ví dụ được dùng trong camera an ninh để quan sát rõ vào ban đêm.
Vùng cực tím có bước sóng từ 100nm đến 400nm. Bức xạ cực tím được có những tác động có hại cũng như có lợi cho sinh vật sống. May mắn là hầu hết các tia cực tím có hại từ Mặt Trời đã được chặn bởi bầu khí quyển trước khi đến mặt đất. Vùng cực tím thường được chia thành 3 vùng theo mức độ gây hại của nó
UV-A: Ít gây hại, hấp thụ một phần bởi khí quyền. có bước sóng từ 315nm đến 400nm
UB-B: Gây hại nhiều hơn UV-A, được hấp thụ phần lớn bởi khí quyển, có bước sóng từ 280 nm đến 315nm.
UV-C: Gây tồn thương nghiêm trọng cho tế bào, được dùng cho các ứng dụng khử khuẩn, được khí quyển hấp thụ hoàn toàn, có bước sóng từ 100nm đến 280nm.090
Khả năng chặn tia UV của bầu khí quyển Trái Đất, bức xạ UV-C bị chặn hoàn toàn, UV-B bị chặn phần lớn.
CÁC VÙNG BỨC XẠ KHÁC
- Vùng bức xạ Gamma: 0.00001 ≤ λ < 0.001 nm
- Vùng tia X: 0.001 ≤ λ < 0.1 nm
- Vùng Microwave: 1000000 ≤ λ < 15000000 nm
- Vùng vô tuyến (radio): 100000 ≤ λ < 100000000000
LỜI KẾT
Bức xạ Mặt trời có quang phổ rất rộng, trải dài từ bức xạ Gamma tới các bức xạ vô tuyến. Nhìn chung, bước sóng càng ngắn thì càng gây hại cho sinh vật. Nhưng đồng thời, bước sóng càng ngắn thì càng dễ dàng bị hấp thụ bởi bầu khí quyển Trái Đất.
Trong các ứng dụng đèn trồng cây, chỉ có vùng cực tím, vùng khả kiến và vùng hồng ngoại được sử dụng.
[Link tài liệu tham khảo]
ISO 21348: “Definitions of Solar Irradiance Spectral Categories”